Her annenin en büyük korkularından biri de çocuğunun kaybolmasıdır. Alışveriş merkezleri ya da çarşı pazar gibi kalabalık alanlar çocukların kaybolma riskiyle en fazla karşı karşıya kaldıkları yerlerdir. Kaybolmasın diye çocuğun elinden sıkı sıkıya tutmak ve sürüklemek bir çözüm gibi görünse de bu durum çocuğun kaybolduğunda ne yapması gerektiği konusunda ona bir yarar sağlamaz.
Elbette özellikle okul öncesi çağdaki çocukların mutlaka bir yetişkinin elinden tutması gerekir. Ancak ne kadar elinden de tutsak, gözümüzü üzerinden de ayırmasak küçük çocuklar bazen kaşla göz arasında ortadan kaybolabiliyorlar. Çocuğunu arayan anne babaları mağazalarda ya da açık alanlarda sıklıkla görürüz. Bu durumda önlem almak kadar çocuğu kaybolma durumlarına karşı da bilgilendirmek önem kazanıyor.
Çocuğu kaybolmalara karşı nasıl uyarabiliriz?
Çocuğun yaşına uygun, basit, anlaşılır ve korkutucu olmayan bilgiler verilmelidir. Çoğunlukla günlük yaşam içerisinde karşılaşabilecekleri durumlar konusunda çocukları pek de hazırlamayız. Oysaki günlük sohbetler içerisinde yaşına uygun olarak çeşitli problem durumları hakkında konuşmak, bu durumlarda nasıl davranacağını öğretmek çocuğun hazırlanmasını sağlayacaktır.
Anne babasını kaybettiği durumlarda nasıl davranması gerektiği konusunda onu nasıl bilgilendirmeliyiz?
Sizi isminizle çağırması gerektiği öğretin. Kalabalık bir yerde birden fazla “anne, baba” diye bağıran çocuk olabilir. Sizi isminizle çağırdığında çocuğunuzu diğer çocuklardan ayırt edebilirsiniz.
Başka bir anneden yardım istemesini öğretin. Anne babaların yaptığı en büyük hata “yabancılarla konuşma” uyarısıdır. Bunun yerine çocuklarımıza anne babaya sormadan hiç kimseyle hiçbir yere gidilmemesi gerektiğini öğretmeliyiz. Küçük çocuklar güvenlik görevlisini tanımakta, ayırt etmekte zorlanabilirler. Bu nedenle yanında çocuğu olan bir anne güvenlik görevlisine göre çocuğun daha kolay ulaşabileceği biridir. Okul çağındaki çocuklar ise güvenlik görevlisi ya da danışma gibi yerleri tanır ve oradan yardım isteyebilirler.
Çoğunlukla günlük yaşam içerisinde karşılaşabilecekleri durumlar konusunda çocukları pek de hazırlamayız. Oysaki günlük sohbetler içerisinde yaşına uygun olarak çeşitli problem durumları hakkında konuşmak, bu durumlarda nasıl davranacağını öğretmek çocuğun hazırlanmasını sağlayacaktır. Örneğin alışveriş merkezine girdiğinizde çocuğunuzla birbirinizden ayrı kalma durumunda ne yapacağınızı konuşun. Basit öneriler sunun. Burada en önemli nokta çocuğunuza kaybolması durumunda mutlaka yerinde kalmasını ve gelip kendisini bulacağınızı söyleyin.
Evde saklanma oyunları oynayarak dışarıda kaybolduğunda neler yapması gerektiğini deneyimlemesini sağlayın.
Çocuğunuzun en son halini telefonunuza kaydedin. Bu şekilde başkalarından daha kolayca yardım isteyebilirsiniz.
Seni çalarlar, götürürler söylemleri çocukları nasıl etkiliyor?
Anne babadan ayrı kalmak küçük çocuklar için yeterince streslidir. Hele de kalabalık yerlerde. Çocuk anne babasını bulamadığında korkar. Bu korkuyu uygun olmayan söylemlerle daha da pekiştirmek korkunun artmasına, özellikle anneden ayrılamamaya, uyum sorunlarına ve kabuslara kadar varan sorunlara neden olabilir.
Kaybolan çocuklar bulunduklarında çocuğa karşı davranışlarımızda nelere dikkat etmeliyiz?
Kaybolan çocuk çok korkmuştur. Tabii ebeveyni de. Bu korku karşısında çocuğa kızıp bağırmak, aşırı duygusal tepkiler vermek, neden yanınızdan ayrıldığına dair suçlayıcı sorular sormak çocuğun korkusunu arttırdığı gibi suçluluk duymasına da neden olur.
Bu nedenle çocuk bulunduğunda sadece sarılmak ve kavuştuğunuz için çok sevindiğinizi söylemek ilk aşamada yeterlidir. Ortalık sakinleşip herkes yatıştıktan sonra bir dahaki sefere yanınızdan ayrılmaması gerektiğini, kaybolma durumunda izleyeceğiniz yolları tekrar konuşun.
Duygu Çataltaş Sıpçıkoğlu
Pedagog / Psikolojik Danışman
(Mart 2015)
