“Çocuğum ben söylemeden hiçbir şey yapmıyor!”
“Ders çalışması gerektiğini sürekli benim söylememi bekliyor.”
Yukarıdaki cümleler size de tanıdık geldi mi? Zaman zaman ebeveynler çocuklarının söylenmeden herhangi bir sorumluluğu yerine getirmediğini, kendilerine yardım etmediklerini ve ders çalışmadıklarını söylerler. Bu noktada karşımıza motivasyon kavramı çıkar. Motivasyon, çocukların harekete geçmesini etkiler.
İki çeşit motivasyon vardır:
-İç motivasyon, dışarıdan herhangi bir uyarıcı ve diretme olmadan çocukların kendi kendine istekli olmalarıdır.
-Dış motivasyon ise çocukların harekete geçmesi/başarılı olması için motive edici etkenlere ve değerlendirmelere gereksinim duymasıdır.
Çocukların hem faaliyete geçtikleri en ufak bir işi dahi sorumluluk bilincinde yapmaları hem de yaptıklarından mutlu olmaları adına iç motivasyon geliştirilmelidir.
Çocuğa bir birey olarak saygı gösterilmesi, düşüncelerinin önemsenmesi iç motivasyon için ilk adımdır. Çocuğa okulda ve evde verilecek kendi sorumluluklarını kontrol edebilme hakkı iç motivasyonun gelişmesi adına önemlidir. Ebeveynlerin bu noktada çocuğu sert şekilde eleştirmeden ve müdahaleci olmadan gözlem yapması gerekir. Çocuktan beklenen mükemmel değil kendi çabaları ile yeterince iyiyi yapabilmek için çabalamasıdır. Çocuğun hissettiği başarı ve yeterlilik duygusu ileride başka işler yapabilmek için onu cesaretlendirecektir.
İçsel ve dışsal motivasyon okul başarısı üzerinde de farklı şekillerde kendini gösterir. İçsel motivasyona sahip öğrenciler öğrenme odaklı derse katılım gösterirken, dışsal motivasyona sahip öğrencilerin öğretmen tarafından tebrik edilme odaklı olması daha olasıdır. Öğrencilerin içsel motivasyonla çalışması hem gelecekte istedikleri alanı keşfetmeleri hem de psikolojik sağlamlıkla çalışma temposu sürdürmeleri açısından olukça önemli bir noktadır. Öğrencilere okulda verilen yaşlarına uygun görevler okula bağlılıklarını artıracağından içsel motivasyonlarının gelişmesine de etki eder. Kulüp faaliyetlerinde görev almak, bahçeyi temizlemek, çeşitli organizasyonların planlanmasında görev almak öğrencilerin sorumluluk bilinçlerini ve okula dair motivasyon düzeylerini arttırabilecek etkinlikler arasındadır.
Unutulmamalıdır ki, okulda öğrenci, evde ise ebeveynlerinin evladı olmanın dışında çocukların her biri birer bireydir. Bir birey olarak akademik başarısı dışında da önemsenilmek her çocuğun hayata doğru şekilde hazırlanabilmesi için temel noktadır.
Gözde Uludağ
Uzm. Psikolojik Danışman
*Sırrı AKBABA ve Arzu AKTAŞ’ın “İçsel Motivasyonun Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi” isimli makalesinden yararlanılmıştır.
