Oyun terapisi, bir çocuğun iç dünyasını anlamanın en etkili yollarından birisidir.
Seçtikleri oyuncaklar çocukların kelimeleriyse oynadıkları oyunlar da onların dilidir.
Hacıyatmaz da oyun terapisinde kullanılan en temel oyuncaklardan birisidir. Bir çocuğun
hacıyatmaz ile oynama şekli içinde bulunduğu durum, yaşadığı duygular ve çatışma düzeyiyle ilgili önemli bir bilgiler sağlar. Kimi çocuk için hacıyatmaz bir kişinin yerine geçer, kimi çocuk onun üzerinden güç ve kontrol sağlamaya çalışır, kimisi öfkesini boşaltırken kimisi de hacıyatmazı onu limana ulaştıracak güvenli bir gemi olarak kullanabilir. Diğer oyuncaklar gibi, hacıyatmazın kullanımı da çocuğun hayal gücüne, yaratıcılığına ve sorunlarının içeriğine göre değişmektedir. Bir çocuk hacıyatmazı agresif bir şekilde kullanıyorsa çoğunlukla bu şekilde kızgınlığını, öfkesini ifade etmeye ve bedensel olarak rahatlamaya çalıştığını gösterebilir. Bu durum bazen ebeveynleri endişelendirse de güvenli sınırlar içinde izin verilen oyun aslında çocuğun diğer zamanlardaki kontrolsüz saldırganlığının azalmasını kolaylaştırır.
Oyun terapisindeki amaçlardan birisi de çocuğun iç dünyasındaki çatışmalı duyguları
uygun sınırlar içinde ortaya çıkartmasını sağlamaktır. Eğer oyunda, çocuğun kızgınlığını ifade etmesine engel olursak çocuk bu duygularını uygun şekilde nasıl ifade edeceğini öğrenme yolu bulamayabilir. Bu durum aynı zamanda, içindeki kızgınlıkları bastırıp birikmesi riskini doğuracağından herhangi bir zamanda ve oyun dışındaki ortamlarda bu duygular sağlıksız yollarla da ortaya çıkabilmektedir. Terapide, kendisine ve çevresindekilere zarar vermemesi yönünde sağlıklı sınırlar çizildiğinde ve bu çerçevede hacıyatmaz gibi bir oyuncağa yöneltilerek agresyonunu ifade etmesi sağlandığında çocuk kızgınlığını uygun şekilde ifade etme yolunu da öğrenme fırsatı bulmuş olur.
Oyun terapisinde, çoğunlukla agresyon gibi duyguların ifade etmesinde aracılık rolü
gören hacıyatmaz aileler tarafından terapistin yönlendirmesiyle evde de kullanılabilmektedir. Eğer bir çocuğun çeşitli sebeplerden dolayı açığa çıkartmak istediği bir öfkesi varsa ve bu durum diğerlerine vurma yönünde sağlıklı olmayan şekilde bedensel dışavuruma dönüştüyse çocuğun bu ihtiyacını yönlendirmek için ‘Hacıyatmaz, yastık, kum torbası’ gibi farklı oyuncakların evde de kullanılmasında hiçbir sakınca bulunmamaktadır. Bu konuda, ebeveynler çocuğa ‘Biraz kızgınsın galiba ya da kızgın görünüyorsun, bir şeylere vurarak rahatlamaya ihtiyaç duyuyorsun sanırım ama bunu bir başkasına zarar vererek yapamazsın, istersen hacıyatmaza, yastıklara vurabilirsin’ gibi bir yönlendirme yapabilirler. Zaten oyun terapisinde, çocuğun bu şekilde davranmasına yol açan alttaki sorunu ve ihtiyacı ailenin de desteğiyle birlikte çalışıldığında bir süre sonra çocuğun saldırgan oyunlarının azaldığı ve oyunlarında farklı temaların ortaya çıktığı gözlemlenmektedir.
Gonca Bilgiç
Uzman Psikolog