Teknoloji çağında yaşamanın bir getirisi olarak çocukların çok küçük yaşlardan itibaren teknolojik aletlerle uzun saatler geçirdiğini görüyoruz. Tablet, telefon, bilgisayar ve televizyon karşısında başka bir dünyaya dalan çocuklardan izlediği ekranı kapatması istendiğinde ise evde bir kriz ortamının oluşması kaçınılmaz olabiliyor.
Ebeveynlerin her “Kapat şunu!” cümlesine karşılık çocukların bağırma sesi biraz daha yükseliyor ve sonunda ev içerisinde huzursuz ve gergin bir ortam oluşuyor. Bu çatışma hem ebeveyn ile çocuk ilişkisini bozabilir hem de ebeveynin bir süre sonra bağırdığı için vicdan azabı yaşamasına sebep olabilir. Peki çocuklarla bu çatışmayı yaşamamak için sınırsız ekran kullanımına müsaade etmek doğru mudur?
Tabii ki hayır!
Pedagoji Derneği’ne göre çocuklarda yaşlarına göre ekran süreleri şu şekilde olmalıdır:
- 0-3 yaş: Olabildiğince ekrandan uzak tutulmalıdır.
- 3-6 yaş: Günlük toplam süre 20-30 dakikayı geçmemelidir.
- 6-9 yaş: Günlük toplam süre 40-50 dakikayı geçmemelidir.
- 9-12 yaş: Günlük toplam süre 60-70 dakikayı geçmemelidir.
,
- 12 yaş üzeri: Günlük toplam süre 120 dakikayı geçmemelidir.
Yukarıda verilen sürelere tablet, telefon, bilgisayar ve televizyon dahildir.
Ekrana belli bir sınırlama getirmek muhakkak gereklidir. Yemek yedirmek, oyalamak ve susmasını sağlamak için eline sürekli bir teknolojik alet tutuşturulan çocuklarda küçük yaştan itibaren ekran bağımlılığı geliştiğini görmek mümkündür. Ebeveynlerin birçoğu ekrana sınırlama getirmesi gerektiğinin bilincinde olsa da bu sınırlamayı çocuklarıyla tartışmadan getirememekten şikayetçi durumdadırlar.
Nelere Dikkat Edilmelidir?
Çocuklarla çatışmadan ekrana sınırlama getirmenin ilk adımı çocuğun da ebeveynlerin de çocukların ekran karşısında geçirecekleri süre konusunda anlaşmış olmalarıdır. Ekran süresi yarım saat olarak belirlenmiş ise bu süreden çocuğun da mutlaka haberi olmalıdır.
Nasıl ki yetişkinler keyifli bir film izlerken ani bir şekilde elektriklerin kesilip filmin yarıda kalmasından hoşlanmıyorlarsa çocuklar için de keyif aldıkları bu aktiviteden düğmesine basıp elinden çekilerek uzaklaştırılmak hoş olmayacaktır. Bu sebeple hatırlatma yapmak es geçilmemelidir.
Ekran süresi dolmadan önce çocuklara mutlaka haber verilmelidir. Bitmesine 10 dakika kala sürenin bitmesine 10 dakika kaldığını ve yavaş yavaş sona yaklaştığını belirten bir cümle kurmak önemlidir.
Ekran süresinin bitmesine yakın ebeveynlerden birinin çocuğun yanına giderek onunla izlediği ya da oynadığı şey üzerine bir sohbet gerçekleştirmesi çocukların ekrandan kopuşunun daha olaysız bir biçimde gerçekleşmesine yardımcı olacaktır. İzlediği ya da oynadığı şeydeki karakterlerden en çok hangisini sevdiği, izlediği şeyde en çok hangi olaya şaşırdığı gibi sorularla onun dünyasına dahil olmak mümkündür.
Bu sorular onların ilgilendiği şeylere karşı merakla yaklaştığınız için çocukları mutlu edecek detaylardır. İlk etapta izlediği şeye odaklanıp cevap vermeseler bile bir süre sonra sorular karşısında iletişime geçtikleri görülür. Çocukların sanal dünyadan ve ekrandan sıyırılıp size cevap vermeye başlaması ekrandan uzaklaşmak için bir adım olarak değerlendirilir.
Çocukların günümüzde en çok keyif aldığı aktivitenin teknoloji temelli aletlerle zaman geçirmek olduğunu göz önüne aldığımızda ebeveynlerin onları anlamaya çalışması ve bu çabayı çocuklara hissettirmesi ebeveyn-çocuk iletişiminin zedelenmemesi adına çok değerlidir.
Eğer tüm çabalara rağmen yaşında izlemesi gerekenden çok daha fazla ekran karşısında kalıyorsa, ekran kullanımı süresi ebeveyn-çocuk çatışmalarına neden oluyorsa ebeveynlerin bir uzmandan destek almasında yarar vardır.
Gözde Uludağ
Uzm. Psikolojik Danışman
