Akıllı telefon, sosyal medya, tablet, bilgisayar ve televizyon günlük hayatta herkesin vazgeçilmezi olmuş durumdayken çocukların gözünü açtıkları bu teknoloji dünyasına nasıl ayak uyduracağı yıllardır araştırılmaktadır. Sınırsız teknoloji kullanımının çocuklar üzerindeki etkileri ise her geçen gün kendini daha net şekilde belli etmektedir.
Özellikle son dönemlerde artış gösteren 2-4 yaş aralığındaki tablet kullanımı ve video izleme alışkanlığı, çocuğun kendine sanal bir dünya yaratmasına ve dış dünyaya tepkisiz kalmasına sebep olabilmektedir. Oyundaki veya izlediği videodaki karakterlerle kendi arasında bir bağ kuran çocuk, gerçek hayatta ilişki kurmakta zorlanabilir hale gelmekte, bu durum çocukların kendi yaşıtlarından ve aile bireylerinden uzaklaşmasına, yalnızlaşmasına ve kendini tamamen sanal dünyaya adapte etmesine sebep olabilmektedir.
Oyun ve video temaları içerisinde en sık karşılaştığımız tema şiddet içerikli temalardır. Çocuk ekranda gördüğü ve içine dahil olduğu şiddeti günlük yaşamında da farklı şekillerde sergilemeye başlayabilmektedir. Ani öfke patlamaları, istediğini elde edememe anında gösterilen vurma ve bağırma davranışları bunun en tipik örneklerindendir. Şiddet içerikli sanal içeriklerin ayrıca çocuklarda kaygı ve korku yaratabilmesi de olasıdır. Yaşına uygun olmayan içerikler, çocuklarda gece yalnız yatamama, tuvalete tek başına gidememe, odasında yalnız kalmak istememe gibi dışavurumlarla kendini gösterebilmektedir.
Özellikle 12 yaşa kadar oyun çağı içerisinde sayılan çocuklarda oyuncakla oynama süresinin son yıllarda oldukça düştüğü görülmektedir. Telefon ve tabletlerle oynanan sanal oyunlar, çocukların gelişiminde olumlu etkisi olan oyuncakların yerini aldığından çocukların hayal gücü gelişimi azalmakta, motor kaslarının gelişimi yavaşlamakta ve üretkenlik düzeyleri düşmektedir.
Tüm bunlara ek olarak çocuklarda aşırı teknoloji kullanımının fiziksel olarak da zararları olduğu bilinmektedir. Ekran karşısında çok zaman geçiren çocuklarda baş ağrısı, eklem ağrıları, hareketsiz kalmaya bağlı obezite riskinin arttığı görülmektedir.
Ebeveynlere Tavsiyeler
Teknolojinin zararları olduğu kadar yararları da olduğunu unutmayın. Bu noktada önemli olan doğru sınırlandırmayı yapabilmek ve çocuğa bilinçli teknoloji kullanımını aşılayabilmektir.
Özellikle 0-2 yaş döneminde teknoloji kullanımı neredeyse hiç olmamalıdır.
Çocukların ekran başında oldukları süre ebeveynlerin denetiminde olmalı ve mutlaka sınırlandırılmalıdır. Bu noktada ebeveynlerin tutarlı davranış sergilemeleri çok önemlidir.
Çocukların izledikleri içeriklerin ve oynadıkları oyunların yaşına uygun olup olmadığına mutlaka dikkat edilmelidir.
Tablet ve telefon kullanma becerisinin iyi olması çocuğun “zeki” olduğunun belirtisi değildir. Çocuğa mümkün olduğunca çözüm üretme becerisini ve hayal gücünü kullanabileceği etkinliklere ve oyuncaklara yönlendirilmelidir.
Yemek yerken video izlemeye ya da oyun oynamaya alışan çocukların bunu alışkanlık haline getireceği ve yemek yeme alışkanlığının olumsuz yönde etkileneceği unutulmamalıdır.
Gözde Uludağ
Uzm. Psikolojik Danışman
