Bebekler 3.–4. aydan itibaren nesnelerle ilgilenmeye başlarlar. Nesnenin ne olduğunu tanımaya çalışırlar. Bu dönemde nesneleri tanımak için kullanılan organ ağızdır. Bu nedenle bütün bebekler ellerine geçeni ağızlarına götürürler. 9. aydan itibaren nesnelere daha bilinçli olarak ilgi gösterirler, nesneleri iter, istendiğinde göstermeye çalışırlar. 1 yaş civarında ise nesneleri resimlerinden tanımaya, kitaptan resim göstermeye başlarlar.
Bu gelişim süreci içerisinde bebeğin dünyayı tanıması, çevresini keşfetmesi için gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra nesneleri ağzına götürmesine, onlara dokunmasına fırsat vermek gerekir. 3. aydan itibaren evin bölümlerini gezmek, her odada neler olduğunu anlatmak, odadaki eşyaları tek tek tanıtmak, onlara dokunmasına izin vermek bebeğin nesneleri tanımasını sağladığı gibi dil gelişimini de hızlandırır.
1 yaş civarında nesnelerle birlikte onların resimlerini de göstermek, hayvan, taşıt gibi nesnelerin seslerini çıkarmak, eşyaların ne işe yaradıklarını anlatmak (“bu masa, masada yemek yiyoruz”, “bu bardak, bardakla su içiyoruz” şeklinde) gibi oyunlar oynanabilir.
Sadece kapalı mekanlardaki, ev ortamı içerisindeki nesneler değil dışarıdaki nesneleri de tanıması için çeşitli durumlar yaratmak bebeğin dünyayı keşfini eğlenceli hale getirir. Dışarı çıkıldığında ağaçları, çiçekleri göstermek, onlara dokunması için fırsat tanımak bebeğin hoşuna gidecektir. Sokakta gördüğünüz hayvanları, taşıtları bebeğe göstermek, seslerini çıkarmak bebeğin ilgisini çekecektir. Denize ayaklarını sokmak, kumları ellemek, çimenlere oturmak bebeğin görsel ve dokunsal yollardan öğrenmesini destekleyecektir.
Oyuncaklarla oynarken, nesneleri tanıtırken onları yalnızca isimlendirmek yerine aynı zamanda renklerini, şekillerini de söylemek bebeğin hem dil, hem de kavram gelişimini destekler.
Anne Babalara Öneriler:
Sesli oyuncaklar vererek, nesnelerin seslerini çıkararak işitsel öğrenmesini destekleyebilirsiniz.
Yatağının kenarına renkli yumuşak nesneler koyup bunlara bakmasını, dokunmasını, keşfetmesini sağlayabilirsiniz.
Bir nesnenin farklı renklerini göstererek renkleri tanıtabilirsiniz (örneğin, “mavi topunu at, kırmızı arabanı ver” gibi)
Tanıdığı nesneleri kitaplardan göstermesini isteyebilirsiniz.
Dokunmalı, sesli kitaplardan nesneleri tanıtabilirsiniz.
Kitapta gördüğü nesneleri kendi üzerinde, oyuncaklarında ya da eşyalarında göstermesini isteyebilirsiniz.
Duygu Çataltaş Sıpçıkoğlu
Pedagog / Psikolojik Danışman
(Şubat 2007)